Pedal çevirmeye devam

Prof. Dr. Ayşe Betül Çelik, çatışma çözümü uzmanı sıfatıyla Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’na davet edilen isimlerden biriydi. Sunumunda dünyadan benzer çatışma çözümlerine dair örnekler vermişti. Guatemala’da tarafların konuşmaya başlaması ve sonuç arasındaki sürenin 10 yıl, Sudan’da 11 yıl olduğunu belirtmiş ve eklemişti; “Her iki örnekte de tarafların ‘Dönülmeyecek noktadayız’ demesi bu sürecin sadece son birkaç yılı.”

Filipinler’de süreç 17 yıl ve dörtbaşkan, Kolombiya’da başarısız girişimlerle birlikte toplam 32 yıl ve yedi başkan görmüş. Prof. Çelik, “Bu işin doğası böyle ve siyasi iradeyi sağlam tutmak gerekiyor” demişti. Kuzey İrlanda’daki sürecin müzakerecisi Jonathan Powell’a referans vererek de sözlerini şöyle sürdürmüştü: Kendisi barış süreçlerini bisiklette pedal çevirmeye benzetiyor yani bisikletin üstünde olduğumuz sürece pedal çevirmeye devam etmemiz gerekiyor.

Pedal metaforunu, TBMM’nin ve Komisyon’un da başkanı Numan Kurtulmuş’tan da duyduk. Sürecin önemli bir parçası yasal düzenlemeleri tamamlamanın sadece birkaç gün alabileceğini söylemiş ama devamına şunu eklemişti; “Ama sonuçta pedalın diğer ayağının da çalışması lazım. Dolayısıyla o ayağın da başta ilan edilenlerin yerine getirildiğinin ortaya konulması lâzım. Böylece iki ayak beraber yürürse bu pedal çevrilebilir yoksa sadece Meclis’e birtakım görevler verip, o görevlerin üzerinden bu süreci konuşmak doğru olmaz” dedi.

İrade teyidi

26 Ekim 2025 Pazar günü PKK’nın askeri kanadı HPG’den 17 erkek ve YJA-Star’dan sekiz kadın örgüt üyesi Türkiye’den çekildiklerine dair açıklama yaptı. Bu, PKK’nın 15 kadın ve 15 erkek örgüt üyesinin 11 Temmuz 2025’de sembolik silah yakma töreni ile başlattığı silahsızlanma sürecinin ikinci sembolik adımı. Örgütün pedalı çevirmeye niyetli olduğuna dair kamuoyuna sunduğu bir başka gösterge. Çünkü açıkça söylenmiyor ama süreçte tıkanma hissediliyordu. Suriye’de PYD-YPG’nin durumuna ilişkin belirsizlik, silah bırakma sürecinin ne aşamada olduğunun bilinmemesi, içeride ise komisyonun İmralı’da Öcalan’ı ziyaret edip etmeyeceği ve çıkarılacak “entegrasyon” düzenlemelerin içeriğinin henüz netleşmemesi de tıkanıklığın göstergeleri. Dolayısıyla örgüt şimdi attığı adımla bir kez daha “devam etme iradesindeyim” demiş oldu. Bu, “sıra sizde” demenin de bir başka yolu. Nitekim yapılan açıklamadaki “PKK’ye özgü Geçiş Hukuku esas alınmalı, demokratik siyasete katılabilmek için gerekli özgürlük ve demokratik entegrasyon yasaları gecikmeden çıkarılmalıdır” ifadesi buna işaret ediyor.

11 Temmuz ile benzerlikler

Tıpkı silah yakmada olduğu gibi, burada da kameraların önüne çıkanlar sadece mevcudun bir kısmı. Türkiye’den çekilenlerin toplam sayısı 25 değil. 2025’in başlarında yetkililer Türkiye’deki örgüt üyesi sayısının 50 ila 100 arasında olduğunu belirtmişti.

KCK’nın sözde Yürütme Konseyi Üyesi Sabri Ok’un başında bulunduğu grup, açıklamanın yapılacağı Kandil Dağı eteklerindeki alana onları basın mensuplarından ayıran kırmızı şeritleri takip ederek geldi. Tıpkı 11 Temmuz’da olduğu gibi, Abdullah Öcalan’ın İmralı’dan yansıyan son fotoğraflarından birinin -nedense aynı fotoğrafın iki aynı kopyanın- önünde hem Türkçe hem de Kürtçe olarak yazılı bir metni okuyarak açıklamayı yaptı. Öncekinden farklı olarak açıklamayı IKBY Bölgesi’nde faaliyet gösteren ve çoğu örgüte yakın medya kuruluşları takip etti.

Yine diğerinden farklı olarak grubun dışındaki PKK’lıların yüzlerinde siyah maskeler vardı. 11 Temmuz’da da silahlarını yakanlar arasında maske takan yoktu ya da onlara eşlik edenler varsa da böyle bir görüntü yansımamıştı. Bugüne kadar sürece dair genellikle şöyle bir tanımlama vardı; temkinli ya da ihtiyatlı iyimserlik. Bu maskeler yaklaşımın korunması gereğinin kanıtı olabilir mi?

Zira Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın cumartesi günü yaptığı konuşmada, “... Süreci rayından çıkarmaya dönük operasyonlarını artıracağının elbette farkındayız” sözüyle, PKK’nın açıklamasında iki kez tekrarlanan “olası provokasyonlara açık olan” ifadesi de çakışıyor. O yüzden ihtiyatlı iyimserlikle, ta ki geri dönülemez noktaya erişilene kadar, pedal çevirmeye devam edilmeye çalışılacağı anlaşılıyor.