M
Mistycasino
Administrator
Yönetici
Dil ve konuşma terapisti Dr. Buket Öztekin “Çocuk, dili insanlarla yüz yüze etkileşim içinde öğrenir. Erken yaşta başlayan ve kontrolsüz ekran süresi bu süreci zayıflatır,” diyor.
Çocuğumuzun bebeksi konuşmaları, harfleri telaffuz edemeyişi, kendine özgü kelimeleri, bazen peltek konuşması çok sevimli gelir. Ancak ilk başta tatlı gelen konuşmalar, zaman ilerledikçe ve çocuk sosyalleştikçe sorun yaratmaya başlar. 22 Ekim Dünya Kekemelik Farkındalık Günü verilerine göre, her 100 kişiden birinde kekemelik görülüyor ve genelde 2-5 yaş arasında başlıyor. Dil ve Konuşma Terapisti Dr. Buket Öztekin, ebeveynlere bir rehber olması için “Bıcır Bıcır Konuşan Minikler” kitabını yazdı. Doğan Kitap’ın Ebeveynin Yolculuğu serisinden çıkan kitap, 0-4 yaş arası dil gelişim süreçlerini anlatıyor.
Bebeklerin dil gelişim evreleri
İlk aylarda bebek sesleri dinler ve ayırt etmeyi öğrenir. Yaklaşık 2’nci ayda “agu”, “eee” gibi seslerle kendi sesini keşfeder. 6’ncı aydan sonra “ba-ba”, “de-de” gibi hece tekrarları gelir. Buna “babıldama” deriz. Bir yaş civarında ilk anlamlı kelimeleri duymayı bekleriz. 1 buçuk yaş civarında kelime dağarcığı hızla artar, 2 yaş civarında 100 kadar kelimeyle birlikte basit iki kelimelik cümleler duymaya başlarız. Bu dönemde kelimelerin eksik, bazı seslerin yanlış söylenmesi doğaldır. Dil gelişimi üç yaşında tamamlanmaz ama ilerideki dil becerilerinin de temelinin atıldığı dönemdir.
Dr. Buket Öztekin
Dil gelişimini desteklemek için adımlar
Gün içinde tekrarladığınız rutinler, oyunlar ve kitaplarla oluşturduğunuz etkileşim, zengin bir dil ortamı sunar. Örneğin çocuk size heyecanla yoldan geçen kamyonları gösteriyorsa “Kocaman bir kamyon”, “Kamyonun tekerlerine bak”, “Kamyon kutuları taşıyor” gibi ifadelerle onun ilgisine eşlik edebilirsiniz. Çocuğun söylediği kelimelere yenilerini eklemek de dil gelişimini destekler. Bir başka yöntem, biraz yavaşlayıp çocuğu gerçekten dinlemektir. Örneğin kitap okurken sayfaları hızlıca çevirmek yerine, çocuğun ilgisini çeken bir resim üzerinde durup onunla sohbet etmek, dil gelişimini destekler. Bez değiştirirken, giyinirken yaptıklarınızı anlatmayı ve kendini ifade etmesi için fırsat vermeyi ihmal etmeyin.
Ne zaman bir terslik olduğunu anlamalıyız?
Önce bebek çevresine dikkat gösterir, sese döner, gülümser, sonra jestlerle ve mimiklerle iletişim kurar. Bir yaş civarında ilk kelimeler başlar, ardından kelimeler artar ve küçük cümleler kurulur. Bu adımlar beklenen zamanda gerçekleşmiyorsa ya da çocuk iletişim kurmakta zorlanıyorsa bir uzmandan değerlendirme almak en doğrusudur.
Konuşma bozuklukları ve ekran ilişkisi
Araştırmalar, ekranın özellikle dil gelişimini etkilediğini gösteriyor. Çünkü çocuk, dili insanlarla yüz yüze etkileşim içinde öğrenir. Erken yaşta başlayan ve kontrolsüz ekran süresi bu süreci zayıflatabilir. Ekran karşısında pasif zaman geçiren bir çocuğun kelime öğrenmesi, kendini ifade etmesi, dikkat süresi ve sosyal etkileşim becerileri olumsuz yönde etkilenebilir. Dil ve konuşma becerileri göz teması, oyun, sohbet ve birlikte paylaşılan zamanlarda gelişir.
Kekeliyor ya da peltek konuşuyorsa
Özellikle 2-4 yaş arası çocuklarda geçici olarak takılmalar görülebilir. Çocuğun hece ya da kelimeleri tekrarladığı ya da duraksadığı fark edilirse, önce onu düzeltmeden sakince dinlemenizi ve söylemek istediğini bitirmesini beklemenizi öneririm. Eğer bu durum birkaç aydan uzun sürüyorsa çocuğunuz konuşmaktan kaçınıyor veya konuşurken göz kapatma, vurma ya da nefes tutma gibi hareketleri varsa, bir dil ve konuşma terapistiyle çalışmanız en doğrusu olacaktır. Halk arasında pelteklik olarak bilinen ve ‘lisping’ dediğimiz durum ise en sık olarak s veya z sesleri çıkarılırken dilin ön dişlerin arasına itilmesiyle ortaya çıkar. Konuşma gelişiminin erken yıllarında bu hatalar normal karşılanabilir. Fakat çocuk 5-6 yaşlarındayken de devam ediyorsa bir dil ve konuşma terapistine başvurabilirsiniz.
Çocuğumuzun bebeksi konuşmaları, harfleri telaffuz edemeyişi, kendine özgü kelimeleri, bazen peltek konuşması çok sevimli gelir. Ancak ilk başta tatlı gelen konuşmalar, zaman ilerledikçe ve çocuk sosyalleştikçe sorun yaratmaya başlar. 22 Ekim Dünya Kekemelik Farkındalık Günü verilerine göre, her 100 kişiden birinde kekemelik görülüyor ve genelde 2-5 yaş arasında başlıyor. Dil ve Konuşma Terapisti Dr. Buket Öztekin, ebeveynlere bir rehber olması için “Bıcır Bıcır Konuşan Minikler” kitabını yazdı. Doğan Kitap’ın Ebeveynin Yolculuğu serisinden çıkan kitap, 0-4 yaş arası dil gelişim süreçlerini anlatıyor.
Bebeklerin dil gelişim evreleri
İlk aylarda bebek sesleri dinler ve ayırt etmeyi öğrenir. Yaklaşık 2’nci ayda “agu”, “eee” gibi seslerle kendi sesini keşfeder. 6’ncı aydan sonra “ba-ba”, “de-de” gibi hece tekrarları gelir. Buna “babıldama” deriz. Bir yaş civarında ilk anlamlı kelimeleri duymayı bekleriz. 1 buçuk yaş civarında kelime dağarcığı hızla artar, 2 yaş civarında 100 kadar kelimeyle birlikte basit iki kelimelik cümleler duymaya başlarız. Bu dönemde kelimelerin eksik, bazı seslerin yanlış söylenmesi doğaldır. Dil gelişimi üç yaşında tamamlanmaz ama ilerideki dil becerilerinin de temelinin atıldığı dönemdir.
Dr. Buket Öztekin
Dil gelişimini desteklemek için adımlar
Gün içinde tekrarladığınız rutinler, oyunlar ve kitaplarla oluşturduğunuz etkileşim, zengin bir dil ortamı sunar. Örneğin çocuk size heyecanla yoldan geçen kamyonları gösteriyorsa “Kocaman bir kamyon”, “Kamyonun tekerlerine bak”, “Kamyon kutuları taşıyor” gibi ifadelerle onun ilgisine eşlik edebilirsiniz. Çocuğun söylediği kelimelere yenilerini eklemek de dil gelişimini destekler. Bir başka yöntem, biraz yavaşlayıp çocuğu gerçekten dinlemektir. Örneğin kitap okurken sayfaları hızlıca çevirmek yerine, çocuğun ilgisini çeken bir resim üzerinde durup onunla sohbet etmek, dil gelişimini destekler. Bez değiştirirken, giyinirken yaptıklarınızı anlatmayı ve kendini ifade etmesi için fırsat vermeyi ihmal etmeyin.
Ne zaman bir terslik olduğunu anlamalıyız?
Önce bebek çevresine dikkat gösterir, sese döner, gülümser, sonra jestlerle ve mimiklerle iletişim kurar. Bir yaş civarında ilk kelimeler başlar, ardından kelimeler artar ve küçük cümleler kurulur. Bu adımlar beklenen zamanda gerçekleşmiyorsa ya da çocuk iletişim kurmakta zorlanıyorsa bir uzmandan değerlendirme almak en doğrusudur.
Konuşma bozuklukları ve ekran ilişkisi
Araştırmalar, ekranın özellikle dil gelişimini etkilediğini gösteriyor. Çünkü çocuk, dili insanlarla yüz yüze etkileşim içinde öğrenir. Erken yaşta başlayan ve kontrolsüz ekran süresi bu süreci zayıflatabilir. Ekran karşısında pasif zaman geçiren bir çocuğun kelime öğrenmesi, kendini ifade etmesi, dikkat süresi ve sosyal etkileşim becerileri olumsuz yönde etkilenebilir. Dil ve konuşma becerileri göz teması, oyun, sohbet ve birlikte paylaşılan zamanlarda gelişir.
Kekeliyor ya da peltek konuşuyorsa
Özellikle 2-4 yaş arası çocuklarda geçici olarak takılmalar görülebilir. Çocuğun hece ya da kelimeleri tekrarladığı ya da duraksadığı fark edilirse, önce onu düzeltmeden sakince dinlemenizi ve söylemek istediğini bitirmesini beklemenizi öneririm. Eğer bu durum birkaç aydan uzun sürüyorsa çocuğunuz konuşmaktan kaçınıyor veya konuşurken göz kapatma, vurma ya da nefes tutma gibi hareketleri varsa, bir dil ve konuşma terapistiyle çalışmanız en doğrusu olacaktır. Halk arasında pelteklik olarak bilinen ve ‘lisping’ dediğimiz durum ise en sık olarak s veya z sesleri çıkarılırken dilin ön dişlerin arasına itilmesiyle ortaya çıkar. Konuşma gelişiminin erken yıllarında bu hatalar normal karşılanabilir. Fakat çocuk 5-6 yaşlarındayken de devam ediyorsa bir dil ve konuşma terapistine başvurabilirsiniz.